Palenie węglem w domowych piecach jest głównym czynnikiem powstawania smogu, przyczyniając się do złej jakości powietrza oraz chorób układu oddechowego w Polsce. Plany wprowadzenia zakazu palenia węglem rozważane są od lat, lecz ich realizacja nie zdaje się nastąpić szybko. Sprawdź, od kiedy zakaz palenia węglem w Polsce wejdzie w życie!
Zakaz palenia węglem – podstawy prawne
Branża energetyczna zmaga się z poważnymi problemami, które wiążą się z agresją Rosji na Ukrainę, brakiem dostaw paliwa i rekordowo wysokimi cenami. Polska wciąż ma ponad 5 milionów niskiej jakości pieców na paliwo stałe, a ich użytkownicy szukają możliwości spalania śmieci. Na podstawie art. 96 Ustawy o Prawie Ochrony Środowiska sejmiki wojewódzkie mają uprawnienia do wprowadzenia uchwał regulujących dopuszczalne rodzaje i jakość paliwa oraz informacje odnośnie kopciuchów.
Rząd przyjął Krajowy Program Ochrony Powietrza w celu ograniczenia palenia węglem, określając daty, do kiedy można to czynić – 2030 dla miast i 2040 dla wsi. Węgiel brunatny jest zakazany w instalacjach o mocy poniżej 1 megawata. Ustawa o odpadach reguluje palenie śmieciami oraz mokrym drewnem w domowych piecach, za co grozi kara grzywny do 5000 zł.
Sprawdź też: Koszt pompy ciepła do domu.
Dlaczego zakaz wejdzie w życie?
Proekologiczne inicjatywy prowadzą do czystszego źródła ciepła, aby chronić środowisko. Eksperci szacują, że 80% krajowej emisji pyłów to zanieczyszczenia z sektora komunalno-bytowego. Polskie miasta regularnie zajmują niskie miejsce w Europie w rankingach jakości powietrza. Zakaz spalania węgla ma obniżyć liczbę zachorowań na nowotwory i choroby układu oddechowego. Szacuje się, że co roku z powodu zanieczyszczeń powietrza umiera w Polsce 100 000 osób.
Rząd planuje zbliżenie kraju do neutralności klimatycznej, w tym zakaz palenia w kopciuchach dla zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Wymiana instalacji grzewczej jest dużą inwestycją, na którą nie każdy może sobie pozwolić, dlatego też stworzono ulgę termomodernizacyjną i dopłaty w programie Czyste Powietrze.
Do kiedy można palić węglem w Polsce?
2030 rok jest ostatecznym terminem wycofania się z węgla kamiennego w mieście, a 2040 w wsi. Województwo małopolskie jest pionierem tej inicjatywy. Od 1 września 2019 roku obowiązuje całkowity zakaz palenia w domu węglem i drewnem. Rządowa dopłata do paliw alternatywnych nie obowiązuje już w Krakowie. Uchwała antysmogowa zezwalająca na używanie kopciuchów wejdzie w życie dopiero 1 maja 2024 roku.
W różnych województwach całkowity zakaz palenia węglem ma obowiązywać od różnych dat. W Podkarpackim i Śląskim wejdzie w życie 1 stycznia 2022, w Małopolskim, Mazowieckim i Łódzkim — 1 stycznia 2023, a w Świętokrzyskim — 1 lipca 2023 roku. Czasowe ograniczenia dotyczące daty produkcji pieca (np. 2006 roku i starszych lub nieposiadających tabliczki znamionowej) obowiązują już teraz w niektórych województwach.
Władze województwa łódzkiego rozważają zakaz używania kopciuchów od 1 stycznia 2023 roku. W celu zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego i osłabienia skutków Rosji na Ukrainę, trwa obecnie konsultacja społeczna w sprawie wydłużenia terminu o dwa lata. Radni twierdzą, że pomysł ten pozwoli mieszkańcom zachować bezpieczeństwo energetyczne mimo niestabilności rynku paliw i rosnących cen gazu, ropy oraz węgla.
Czytaj też: Najbardziej zanieczyszczone miasta.
Co zamiast węgla i kopciucha?
Ogrzewanie domów może być zrealizowane poprzez kotły olejowe, piece gazowe i ogrzewanie elektryczne. Najbardziej efektywnym i ekologicznym rozwiązaniem jest pompa ciepła. W roku 2022 wchodzi w życie zakaz palenia węglem, a rząd wprowadza dopłaty do jego zakupu. Sytuacja geopolityczna musi ulec zmianie oraz zakaz palenia pomóc w poprawie jakości powietrza w Polsce.